Akademik Anket Raporlarında Vancouver Atıf Standartları

Akademik araştırmalarda, özellikle sosyal bilimler, sağlık bilimleri ve eğitim alanlarında kullanılan anket çalışmaları, bireylerin tutum, davranış ve görüşlerini ölçmek için önemli veri kaynaklarıdır. Ancak bu verilerin anlamlı ve akademik olarak geçerli hâle gelebilmesi için sadece doğru istatistiksel analiz değil, aynı zamanda bilimsel kaynaklara yapılan atıfların da belirli standartlara uygun olması gerekir. Bu noktada Vancouver atıf sistemi, anket raporlarında şeffaflık ve akademik etik çerçevesinde kaynakların belirtilmesini mümkün kılar. Bu yazıda, akademik anket raporlarında Vancouver formatının nasıl uygulanacağı, hangi bölümlerde nasıl kullanılacağı, örneklerle detaylandırılarak ele alınacaktır.

Anket Raporlarında Kaynak Gösteriminin Zorunluluğu

Anket raporları sadece nicel verilerle değil, aynı zamanda araştırma sorularının dayandığı literatürle de anlam kazanır. Örnek olarak:

• Kullanılan ölçeklerin kaynakları,

• Teorik çerçeveye dayanak oluşturan çalışmalar,

• Veri analizinde tercih edilen yöntemlerin daha önceki kullanım örnekleri.

Bu bağlamda Vancouver sistemiyle yapılan kaynak gösterimleri, anket raporlarının akademik nitelik taşımasını ve araştırmanın izlenebilirliğini sağlar.

Vancouver Sistemi ile Anket Raporu Bölümlerinde Atıf Kullanımı

1. Giriş Bölümü

   • Literatür taraması sonucu ulaşılan teorilere yer verilir.

   • Her teorik temelin sonunda metin içinde numaralandırılmış atıflar kullanılır.

   • Örnek: Toplumsal cinsiyet rolleri üzerindeki etkiler çeşitli çalışmalarda değerlendirilmiştir [2,4,7].

2. Yöntem Bölümü

   • Anket sorularının hazırlandığı ölçeklerin referansı verilir.

   • Ölçek uyarlama çalışmalarının, geçerlilik-güvenirlik analizlerinin kaynakları belirtilir.

   • Örnek: “Çalışmada kullanılan Öz Yeterlik Ölçeği, Bandura’nın geliştirdiği orijinal versiyondan uyarlanmıştır [9].”

3. Bulgular Bölümü

   • İstatistiksel analiz yöntemlerinin daha önceki akademik kullanımları referans verilebilir.

   • Özellikle SPSS, Jamovi, R gibi yazılımlara ilişkin metodolojik kaynaklara atıf yapılabilir.

   • Örnek: “Korelasyon analizi için parametrik test kullanımı daha önce benzer çalışmalarda önerilmiştir [12].”

4. Tartışma Bölümü

   • Bulgular başka araştırmalarla karşılaştırılırken atıf yapılır.

   • Benzer sonuçlara ulaşan veya çelişen kaynaklar belirtilir.

   • Örnek: “Bu bulgu, Yılmaz ve ark.’nın 2019’daki çalışmasıyla örtüşmektedir [15].”

5. Sonuç ve Öneriler

   • Literatürle uyum veya ayrışma vurgusu yapılırken kaynaklar referans gösterilir.

   • Politika önerileri ya da pratik uygulamalar desteklenirken bilimsel arka plan verilir.

Anket Raporlarında Sıkça Atıf Yapılan Kaynak Türleri ve Örnekleri

• Ulusal ve Uluslararası Makaleler:
  6. Demirtaş Z, Kılıç M. Eğitimde motivasyonun önemi. Türk Psikoloji Dergisi. 2020;35(1):20-34.

• Kılavuzlar ve Standartlar:
  7. WHO. Process of translation and adaptation of instruments [Internet]. Geneva: World Health Organization; 2016 [cited 2025 Jul 25]. Available from: https://www.who.int/substance_abuse/research_tools/translation/en/

• Ölçek Uygulama Rehberleri:
  8. Rosenberg M. Society and the adolescent self-image. Princeton: Princeton University Press; 1965.

• Metodoloji Kitapları:
  9. Field A. Discovering Statistics Using IBM SPSS Statistics. 5th ed. London: Sage Publications; 2017.

Çevrimiçi Anket Araçlarının Kaynaklandırılması

Anketlerde sıklıkla kullanılan dijital platformlar ve yazılımlar da Vancouver formatında kaynak gösterilebilir.

Örnek:

10. SurveyMonkey Inc. SurveyMonkey [Internet]. San Mateo (CA): SurveyMonkey; c2022 [cited 2025 Jul 25]. Available from: https://www.surveymonkey.com

Kendi Hazırlanan Anketlerde Alıntı Yapma Gereksinimi

Eğer araştırmacı kendi özgün anketini oluşturduysa ve bir kaynaktan doğrudan alıntı yapılmamışsa, kaynak göstermeye gerek olmayabilir. Ancak yine de, anket hazırlığında dayanak alınan literatür her zaman belirtilmelidir.

Görsel ve Tablo Atıflarında Vancouver Kullanımı

• Tabloların altına “Kaynak: [Numara]” şeklinde belirtilebilir.

• Grafiklerde verilerin alındığı çalışmalar mutlaka dipnotta veya açıklama kutusunda numara ile referanslanmalıdır.

Anket Raporlarında Vancouver Formatının Getirdiği Avantajlar

• Şeffaflık: Hangi bilgiye nereden ulaşıldığı açıkça gösterilir.

• Tutarlılık: Farklı kaynak türlerinde tek tip gösterim yapılmasını sağlar.

• Takip Edilebilirlik: Denetleme yapan akademik komiteler için iz sürülebilirlik sağlar.

• Etik Uyumluluk: Alıntı yapılan her kaynağın hakkı teslim edilir.

• İnceleme Kolaylığı: Raporlar daha sistematik ve anlaşılır olur.

Yaygın Hatalar ve Düzeltme Önerileri

• Sadece kaynakçada gösterilen, metin içinde kullanılmayan kaynaklar: Yanlış.

• Metinde atıf yapılan ama kaynakçada yer almayan kaynaklar: Yanlış.

• Aynı kaynağa birden fazla numara verilmesi: Yanlış. İlk verilen numara sabit kalmalıdır.

• Kaynak numaralarının art arda olmaması: Doğru olabilir, farklı kaynaklar farklı bölümlerde kullanılabilir.

Sonuç

Anket temelli akademik çalışmalar, veri odaklı oluşları nedeniyle yüksek düzeyde sistematiklik ve bilimsel disiplin gerektirir. Bu sistematiğin temel taşlarından biri ise kaynakların doğru, şeffaf ve uluslararası standartlara uygun şekilde belirtilmesidir. Vancouver atıf sistemi, bu ihtiyacı en net şekilde karşılayan araçlardan biridir. Anket raporlarında kullanılan ölçeklerden literatür taramasına, analiz yöntemlerinden bulguların değerlendirilmesine kadar birçok aşamada Vancouver sistemine uygun atıf yapılması, çalışmanın akademik güvenilirliğini üst düzeye taşır. Ayrıca araştırmacının akademik etik kurallara olan bağlılığını da gösterir. Bu nedenle özellikle lisansüstü tezlerde, araştırma makalelerinde, hakemli dergi yayınlarında ve proje raporlarında Vancouver standartlarının anket raporlarına doğru biçimde uygulanması, akademik başarının da temel unsurlarındandır.

Akademi Delisi, eğitim ve akademik destek alanında kapsamlı hizmetler sunan öncü bir platformdur. Öğrencilerin akademik başarılarına yön verirken, onları bilgiyle buluşturmayı ve potansiyellerini en üst düzeye çıkarmayı amaç edinmiş bir ekibiz. Sitemiz bünyesinde ödevlerden projelere, tezlerden makalelere kadar geniş bir yelpazede destek sağlıyoruz. Alanında uzman yazarlarımız, öğrencilere özgün içerikler sunarken, aynı zamanda onlara araştırma, analiz ve yazım konularında rehberlik ederek kendilerini geliştirmelerine yardımcı oluyor.

Akademik hayatın zorluklarıyla başa çıkmak artık daha kolay. Akademi Delisi olarak, öğrencilere sadece ödevlerinde değil, aynı zamanda araştırma projelerinde, tez çalışmalarında ve diğer akademik gereksinimlerinde de destek sağlıyoruz. Sunduğumuz kaliteli hizmetler sayesinde öğrenciler zamanlarını daha verimli bir şekilde kullanabilirler. Uzman ekibimiz, her bir öğrencinin ihtiyaçlarına özel çözümler üreterek, onların akademik hedeflerine ulaşmalarına katkı sağlar.

Gelişmiş kaynaklara erişimden akademik yazım kurallarına, araştırma yöntemlerinden kaynakça oluşturmaya kadar her aşamada öğrencilere destek sunan Akademi Delisi, eğitimde yeni bir perspektif sunuyor. Amacımız, öğrencilere sadece geçici çözümler değil, aynı zamanda uzun vadeli öğrenme ve başarıya giden yolda rehberlik etmektir.

İçerik Üreticisi

Biyografinin Tamamını Gör