CSE’de Yazılım ve Kod Kaynakları
Günümüz bilimsel araştırmaları artık yalnızca kalem-kağıt üzerinden yürütülmemekte; veri analizi, modelleme, simülasyon, otomasyon ve veri görselleştirme gibi birçok işlem için yazılımlar ve kod blokları kullanılmaktadır. Özellikle veri bilimi, biyoinformatik, istatistik, fizik, ekonomi ve mühendislik gibi alanlarda, yazılımlar araştırmanın temel taşı haline gelmiştir. Bu nedenle, kullanılan her yazılımın ve yazılım tabanlı içeriklerin CSE (Council of Science Editors) stiline uygun biçimde kaynak gösterilmesi, çalışmanın şeffaflığı ve güvenilirliği açısından oldukça önemlidir.
Bu yazıda, CSE stiline göre yazılımların, programlama dillerinin, kod snippet’lerinin ve yazılım paketlerinin nasıl kaynak gösterileceği, yazılım sürüm bilgisi, geliştirici bilgisi, açık kaynak kodlar, internet üzerinden alınan kod blokları, etik kullanım kuralları, lisanslı yazılımlar ve sık yapılan hatalar kapsamlı şekilde ele alınacaktır.
Yazılım ve Kod Kaynakları Nedir?
Bilimsel çalışmalarda kaynak olarak kullanılan yazılım ve kod türleri şunları kapsar:
-
İstatistiksel yazılımlar (R, SPSS, STATA)
-
Programlama dilleri ve IDE’ler (Python, MATLAB, Visual Studio)
-
Açık kaynak yazılımlar ve kütüphaneler (NumPy, TensorFlow, Scikit-learn)
-
Veri analiz araçları (Tableau, Power BI)
-
Simülasyon ve modelleme yazılımları (COMSOL, ANSYS)
-
Kod snippet’leri (GitHub, Stack Overflow üzerinden alınan bloklar)
CSE Stilinde Yazılım ve Kod Kaynağı Yazarken Gerekli Bilgiler
-
Yazılım adı ve sürümü
-
Geliştirici kişi ya da kurum
-
Yayın yılı
-
Yazılımın türü (program, paket, modül, kitaplık vs.)
-
Yayın yeri (şehir ve ülke kodu)
-
Yayımcı veya geliştirici kuruluş
-
Erişim linki ve erişim tarihi (varsa)
CSE Formatında Yazılım ve Kod Kaynağı – Genel Şablon
Format:
Geliştirici Adı. Yıl. Yazılım adı ve sürümü [yazılım türü]. Yayın yeri (ülke kodu): Yayımcı veya sağlayıcı. [accessed yıl ay gün]. URL
Uygulamalı Örnekler
1. Açık Kaynak Yazılım (R dili)
R Core Team. 2023. R: A language and environment for statistical computing. Version 4.2.2 [program]. Vienna (AT): R Foundation for Statistical Computing. [accessed 2024 Jan 10]. https://www.r-project.org
2. Python Modülü (NumPy)
Harris CR, Millman KJ, van der Walt SJ, Gommers R, et al. 2020. NumPy: fundamental package for scientific computing with Python. Version 1.19 [software library]. [accessed 2024 Jan 12]. https://numpy.org
3. Ticari Yazılım (SPSS)
IBM Corp. 2022. IBM SPSS Statistics for Windows, Version 28.0 [software]. Armonk (US): IBM Corp.
4. Kod Deposu (GitHub Üzerinden Kod Bloğu)
Yılmaz H. 2023. COVID-19 data preprocessing script [Python code]. GitHub repository. [accessed 2024 Jan 14]. https://github.com/hyilmaz/covid-preprocessing
CSE Metin İçi Atıf – Yazılım ve Kodlar
Yazılım veya kod kullanımı metin içinde şu şekilde belirtilir:
Verilerin analizi R programı (R Core Team 2023) kullanılarak gerçekleştirildi.
NumPy kütüphanesiyle matris işlemleri yapıldı (Harris ve ark. 2020).
Python scripti Yılmaz (2023) tarafından geliştirilen GitHub koduna dayanmaktadır.
Kod Parçalarının (Snippet) Kaynak Gösterimi
Kod blokları doğrudan alıntılanıyorsa:
-
Kodun alındığı platform (GitHub, Stack Overflow vb.)
-
Kod geliştiricisi
-
Yayın tarihi ve erişim tarihi
-
Kod başlığı ya da tanımı
Örnek:
Atakan K. 2022. Linear regression class in Python [code snippet]. Stack Overflow. [accessed 2024 Jan 10]. https://stackoverflow.com/questions/linear-regression-python-code
Kod ve Yazılım Lisansları – Dikkat Edilmesi Gerekenler
| Lisans Türü | Açıklama | Kullanım Kuralları |
|---|---|---|
| MIT | Serbest kullanım, kaynak gösterme zorunlu | Evet |
| GPL | Açık kaynak, kopyalama ve değiştirme serbest | Evet |
| Apache 2.0 | Patent haklarıyla korumalı | Evet |
| Proprietary (ticari) | Lisans satın alınmalı | Sadece lisanslı kullanımda |
Yazılım ve Kod Kullanımında Etik İlkeler
-
Yazılım kullanımı, metin içinde açıkça belirtilmelidir.
-
Kod blokları alıntı yapılmadan kopyalanmamalıdır.
-
Açık kaynak bile olsa yazılımcının adı verilmelidir.
-
Kod üzerinde yapılan değişiklikler belirtilmelidir.
-
Ticari yazılımlarda lisanslı kullanım sağlanmalı ve belirtilmelidir.
CSE’de Sık Yapılan Hatalar ve Doğru Biçimleri
| Hatalı Uygulama | Açıklama | Doğrusu |
|---|---|---|
| Sadece yazılım adı yazmak | Geliştirici ve sürüm eksik | Yazılım + sürüm + geliştirici yazılmalı |
| Kod bloğunu kaynak göstermeden kopyalamak | İntihal sayılır | Kaynak belirtilmeli |
| URL eklememek | Okuyucu koda erişemez | Bağlantı mutlaka eklenmeli |
| Kodun lisans türünü belirtmemek | Etik ihlal olur | Lisans varsa yazılmalı |
CSE Uyumlu Referans Yöneticilerinde Ayarlar
-
Reference Type: Software / Program / Dataset
-
Author: Geliştirici (birey veya kurum)
-
Title: Yazılım/kod adı
-
Version: Sürüm numarası
-
Year: Yayın yılı
-
URL: Bağlantı adresi
-
Accessed: Erişim tarihi
Sonuç
Bilimsel yazımda yazılım ve kod kaynaklarının yeri her geçen gün daha fazla önem kazanmaktadır. Bu kaynaklar yalnızca bir analiz aracı olarak değil, aynı zamanda araştırmanın tekrar edilebilirliğini sağlayan teknik dayanaklar olarak kabul edilmektedir. Özellikle açık kaynaklı kodların kullanımı, akademik toplulukta şeffaflık ve iş birliğini güçlendirmektedir. Ancak bu süreçte etik sınırlar, doğru kaynak gösterimi ve yazılım lisanslarına saygı son derece kritiktir.
Bu yazıda, CSE stiline göre yazılım ve kod içeriklerinin nasıl kaynak gösterileceği, hangi bilgilerin zorunlu olduğu, metin içi alıntı biçimleri, açık kaynak kodların kullanımı, kod lisanslarının nasıl belirtilmesi gerektiği ve sık yapılan hatalar detaylı biçimde açıklanmıştır. Doğru biçimde atıf yapılmış bir yazılım ya da kod kaynağı, yalnızca biçimsel bir gereklilik değil, aynı zamanda akademik dürüstlük ve sorumluluğun bir göstergesidir.
Yazılım araçları ve kodlar, modern bilimin motorları haline gelmiştir. Onları kullanmak, onların arkasındaki bilgi üreticilerine saygı duymayı gerektirir. CSE gibi sistemler, bu saygının biçimsel temsillerini belirleyerek, bilimsel dayanışmanın kurallarını netleştirir. Her satır kod, her analiz aracı, bir katkıdır – ve bu katkının adıyla, yılıyla, sürümüyle görünür hale gelmesi, hem bilim için hem de bilim insanı için vazgeçilmezdir.
Akademi Delisi, eğitim ve akademik destek alanında kapsamlı hizmetler sunan öncü bir platformdur. Öğrencilerin akademik başarılarına yön verirken, onları bilgiyle buluşturmayı ve potansiyellerini en üst düzeye çıkarmayı amaç edinmiş bir ekibiz. Sitemiz bünyesinde ödevlerden projelere, tezlerden makalelere kadar geniş bir yelpazede destek sağlıyoruz. Alanında uzman yazarlarımız, öğrencilere özgün içerikler sunarken, aynı zamanda onlara araştırma, analiz ve yazım konularında rehberlik ederek kendilerini geliştirmelerine yardımcı oluyor.
Akademik hayatın zorluklarıyla başa çıkmak artık daha kolay. Akademi Delisi olarak, öğrencilere sadece ödevlerinde değil, aynı zamanda araştırma projelerinde, tez çalışmalarında ve diğer akademik gereksinimlerinde de destek sağlıyoruz. Sunduğumuz kaliteli hizmetler sayesinde öğrenciler zamanlarını daha verimli bir şekilde kullanabilirler. Uzman ekibimiz, her bir öğrencinin ihtiyaçlarına özel çözümler üreterek, onların akademik hedeflerine ulaşmalarına katkı sağlar.
Gelişmiş kaynaklara erişimden akademik yazım kurallarına, araştırma yöntemlerinden kaynakça oluşturmaya kadar her aşamada öğrencilere destek sunan Akademi Delisi, eğitimde yeni bir perspektif sunuyor. Amacımız, öğrencilere sadece geçici çözümler değil, aynı zamanda uzun vadeli öğrenme ve başarıya giden yolda rehberlik etmektir.
cse academic code citation cse citation code snippet cse citation github script cse citation IDE cse citation kaynak kodu cse citation license software cse citation machine learning code cse citation matlab software cse citation numpy örneği cse citation programlama dili cse citation python paketi cse citation r program cse citation script python cse citation tensorflow cse citation veri analizi yazılımı cse citation yazılım kütüphane cse coding reference guide cse data science software cse github kaynakça cse kaynak gösterme python cse kod erişim tarihi cse kod etik kullanımı cse kod kaynak gösterme cse kod lisans bilgisi cse kod snippet citation cse kod ve yazılım kaynakça cse kodu kaynak gösterme cse neural network library cse open source atıf cse open source citation cse program atıf örneği cse python kod atıfı cse reference program type cse software description cse software kaynak örneği cse software library citation cse software reference format cse software url access cse source code alıntısı cse spss kaynak yazımı cse stack overflow kaynak cse style kod bloğu cse style software citation cse style version software cse web tabanlı yazılım cse yazılım alıntısı cse yazılım etik kurallar cse yazılım geliştirici adı cse yazılım nasıl yazılır cse yazılım sürüm bilgisi